به گزارش دشت حر ، درخت معروف به ‹‹ داری هوله ›› یکی از کهن ترین درختان بلوط منـطقه با عمری بالغ بر ۱۰۰۰ سال در دهستان خانه شور واقع در انتهای دره شهدا و ۲۰ کیلومتری مرکز شهرستان ثلاث باباجانی در یک قبرستان تاریخی قامت برافراشته بود.

متاسفانه به دلیل نبود یک سند تاریخی موثق نمیتوان منطقه را مربوط به یک دوره خاص نسبت داد اما از شواهد و مدارک محلی میتوان دریافت تاریخ این نقطه از شهرستان به دوره آشوری ها برمیگردد،گواه این ادعا اسم منطقه با نام (خان آشوری) که دلالت بر نامی از دوره آشوری ها دارد و همچنین وجود آثار تاریخی مربوط به این دوره در منطقه مشهود است.

و اما دلیل سرپا ماندن درختی با این عظمت و سالم ماندن آن از گزند تبر و تیشه انسانها ازدیر باز تا کنون چه بوده است؟برای پاسخ به این سوال میتوان به نظریه های گوناگونی اشاره کرد از جمله:

مقدس برشمردن مکان از جانب اهالی منطقه از گذشته تا حال بنا بر باورهای آیینی،دلیل اثبات این نظریه هم وجود دو قبرستان(محل دفن بزرگان آیینی منطقه)در جوار درخت است.

بنابراین می شود این استدلال را داشت که قداست این درختان سینه به سینه و نسل به نسل منتقل شده است،تا جایی که اهالی منطقه حتی درختان خشک شده موجود در این مکانها را برای رفع نیاز سوختی به کار نمیبرند،به عنوان مثال می شود به قبرستان(سوار مبارک)در بانی ساکان اشاره کرد که هستند درختانی که چندین سال است خشک شده اند اما کسی سراغشان نمیرود.

اما نظریه دیگر و شاید هم معتبر در سالم ماندن این درختان از زبان ماموستا ملا محمد رضایی که از بزرگان منطقه و هچنین عالمی از شاگردان علامه ملا عبدالکریم مدرس و ساکن روستای میدان نمک (بانی ساکان) می باشد به چند و چون داستان رنگ و بویی اسلامی و دینی میدهد.

طبق فرمایش ماموستا ملا محمد رضایی در سالیان طلبگی در حجره علامه ملا عبدالکریم مدرس،داستانی از زبان این بزرگ مرد عالم اسلام بیان می کند که در زیر روایت ماموستا را با همان سبک گفتاری بیان میکنیم .

ایشان گفتند که در سالهای جنگ ایران و عراق در یکی از کمپ های استان الرمادی عراق ساکن بودیم برای فراگیری علوم دینی به تکیه ملا عبدالکریم مدرس به بغداد رفتم ایشان در پایان تدریس بنده را خطاب قرار دادند که آیا میدانی چرا منطقه شما به ‹‹داری هوله›› معروف است؟

در جوابشان گفتم نه،فقط میدانم که اسماَ هوله و خانشور است.

ایشان فرمودند در زمان های بسیار دور شخصی متدین و خدا ترس در آنجا ساکن بوده و ذکر خدا را با (هو الله) یاد میکرده در هنگام فوت هم در جوار همان درخت به خاک سپرده میشود و چنین شد که آن درخت از قدیم الایام با نام درخت (هو الله) شناخته شد و در اثر گذر زمان کم کم به ‹‹ داری هوله ›› تغییر یافت.

ماموستا ملا محمد در جواب اینکه چرا درختان این قبرستان سالم مانده اند جواب دادند.

روایت است که حضرت محمد روزی بر سر مزار دو نفر حاضر شدند و از حضرت ابوبکر خواستند که شاخه ای از درختی که در نزدیکی بود را بیاورد آن را دو نصف کرد و بر سر هر دو مزار کاشت،دلیل را از پیامبر پرسیدند ایشان در جواب فرمودند بر سر هر قبر یک درخت بکارید درختان شب و روز از ذکر خداوند غافل نمیشوند و تا زمانی که سبز باشند ثواب و منعفت ذکرشان شامل حال مرده خواهد بود.

ماموستا ملا محمد این روایت پیامبر را تنها دلیل سالم ماندن درختان در دوره بعد از اسلام دانست و فرمودند مردمان دیندار این دیار به فرموده پیامبر اسلام سر تسلیم فرود آورده اند و امروز هم می بینیم که درختان در سر مرازهای این منطقه بدون هیچ گزندی سالم مانده اند.

با این تفاسیر میتواند گفت که ‹‹ داری هوله ›› با وجود آنکه بعد از ورود اسلام هم جایگاهی برای بزرگان دنیای اسلام بوده است این ذهنیت را می سازد که قداستش را از گذشته گان به ارث برده برده باشد.

حال این سوال در ذهن پیش می آید که آیا این درختان قبل از اسلام هم جایگاه خاصی در بین مردم منطقه داشته اند؟

آیا میشود تاریخ قبرستان و درختان آنجا را پیش از اسلام تخمین زد؟

آیا تمدنی کهن در منطقه وجود داشته است که آثار و فرهنگش هنوز هم سینه به سینه در بین نسل ها منتقل میشود؟

این نظریات اگر چه وجه علمی ندارند اما بیانگر تاریخ یک تمدن هستند و چون در برگه های تاریخی ثبت نشده اند دستخوش تغییرات شده اند،پاسخ چنین سوالاتی در دل تاریخ ناگفته منطقه نهفته است و بایستی تحقیقات علمی و میدانی دقیقی صورت بگیرد تا پرده از رازهای مدفون این دیار کهن برداشته شود.

سرانجام درخت ‹‹ هوله ›› (هوالله) بعد از قرنها سبز و استوار در مورخ ۱۳۹۵/۰۵/۲۱ با مرگی دردناک پیکر خسته اش بر خاک آرام گرفت تا خودش هم داستانی ناگفته از تاریخ باقی بماند.

کلام آخر: انجمن حامیان ژینگه شهرستان ثلاث باباجانی در نظر دارد به پاس قرنها ایستادگی جای خالی این پیر طبیعت را با چند اصل نهال بلوط زنده نگه دارد.

گزارش : جلیل اعظمی – عضو انجمن حامیان ژینگه شهرستان ثلاث باباجانی